دیز آرتری
تعریف دارلی آرنسون و براون (1975):
به آن دسته از اختلالات گفتاری گفته می شود که منشا عصب زاد دارند. ناشی از آسیب به سیستم اعصاب مرکزی و محیطی می باشد .این اصطلاح اختلالات گفتاری ناشی از نقایص ساختاری و روانشناختی را شامل نمی شود .دیز ارتری در کودکان و بزرگسالان می تواند رخ دهد .
CHILDHOOD DYSARTRIA:
دیز ارتری کودکان میتواند مادر زادی و یا اکتسابی باشد .اغلب نشانه ای از موارد زیر است :
فلج مغزی، دیستروفی دوشن، دیستروفی مایو تونیک و بلز پالزی
توصیفات ASHA در 2004
سیستم گفتاری دارای زیر سیستم های است که هرگونه نا هماهنگی درکارکرد این سیستم ها می تواند سبب دیزآرتری[1] گردد . اگر سیستم فرعی تنفس ضعیف باشد تعداد کلمات تولید شده در هر تفس کم می شود . اگر سیستم فرعی حنجره ای ضعیف باشد گفتار نفس آلود و کند می شود
اگر سیستم فرعی نرم کامی عمل نکند خشومی شدگی بیش از حد و یا خیشومی شدگی کمتر از حد رخ میدهد
اگر سیستم فرعی تولید عمل نکند گفتار شل ، دارای اشتباهات زیاد ،و پر تقلا می شود (2)
تولید گفتار طبیعی ، کامل و صحیح مستلزم هماهمگی و توالی بسیار دقیق در سه مرحله ی اساسی است :
1- سازمانبندی مفاهیم، تنظیم و تعبیر این مفاهیم
2- بیان افکار از طریق گفتار ، به کمک اعمال حرکتی هماهنگ توسط تنفس ،آواسازی ، تشدید ، تولید و نوای گفتار
3- برنامه ریزی مهارتهاری حرکتی یاده شده به منظور تولید ارادی صداهای گفتاری و ترکیب این صداها به منظور تشکیل واژه ها
آسیب در هر یک از این مراحل منجر به اختلال تولیدی ویژه ای می گردد .آسیب به دو مین مر حله از این سه مرحله باعث دیز آرتری می گردد.
تعریف :
شامل گروهی از اختلالات گفتاری است که از صدمات وارده به کنترل عضلانی ناشی می شود .ودلیل آن آسیب های به دستگاه اعصاب مرکزی و یا محیطی است.
اصول طبقه بندی دیزآرتری
|
سن شروع |
علت شناسی |
محل نورو اناتومیک |
اعصاب جمجمه ای |
مراحل گفتاری |
ماهیت بیماری |
Froechels |
|
مادر زادی |
عروقی |
مغزی |
اعصاب 7 |
تنفسی |
پارکینسون |
پیرامیدال |
|
اکتسابی |
ضربه ای |
مخچه ای |
5 |
اواسازی |
میاستنی گراو |
اکسترا پیرامیدال |
|
|
تورمی |
ساقه ی مغزی |
9 |
تشدیدی |
|
پالیدومپروجکشن |
|
|
سمی |
نخاعی |
10 |
تولیدی |
|
محیطی |
|
|
سوخت و سازی |
مرکزی |
12 |
نوای گفتار |
|
مخچه ای |
|
|
دژنراتیو |
محیطی |
|
|
|
ترکیبی از موارد |
|
|
نئوپلاستیکی |
|
|
|
|
|
از نظر بالینی تقسیم بندی کارآ تر است که ملاحضات نوروآناتومیک و نوروفیزیولوژیک را مد نظر قرار دهد.
لوچسینگر و آرنولد دیز ارتری را به شش نوع تقسیم نموده اند : کرتکس حرکتی پیش مرکزی ، رشته ی پیرامیدال ، دستگاه اکسترا پیرامیدال ، رشته ی پیشانی –مخچه ای ،دستگاه هماهنگی مخچه ای ، هسته های بالبار اعصاب جمجمه ای
به نظر این محققان ناتوانی گفتاری ناشی از انواع مختلف دیز آرتری با محل ضایعات وعلل آن قابل توصیف است .
محقق دیگری دیز آرتری را در نتیجه ی ضایعات وارده به نورون حرکتی فوقانی (دیزآرتری اسپاستیک ) ضایعات وارد به کورپوس استریاتوس ،اختلالات مربوط به هماهنگی (دیزآرتری آتاکسیک ) ضایعات وارد به نورون حرکتی تحتانی ، ترکیبی از موارد بالا ، دیز آرتری ناشی از بیماری های عظلانی ( میوپاتی ها )دیز آرتری توام با آفازی ( دیز آرتری –آپراکسی ) تقسیم بندی نموده است .
[1]:DYSARTHRIA a disorder of articulation is sometimes difficult to distinguish from aphasia but it always spares oral &written language comprehension &written expression (3)
- cerebellar dysarthria may also occur with Para median lesion s in the left cerebellar hemisphere.(1)
دکترجعفر معصومی
دکترای تخصصی گفتاردرمانی از دانشگاه تهران
راههای تماس:
