دیزآرتری کم حرکتی :
پارکینسونیسم - پارکینسون - ویلسون
پارکینسون : آسیب در جسم سیاه
علایم : نقص در شروع حرکات ،تره مور ،سفتی ،کاهش در دامنه
و سرعت حرکات ارادی ،بی ثباتی پوسچرال ( دستهای بیمار در حین قدم زدن بی نوسان می شود)
چهره ماسکه، پوسچر خمیده، میکروگرافی، مشکلات بلع، افسردگی،
علایم گفتاری :
کاهش بلندی صدا ،کاهش الگو های تکیه ،خرابگویی همخوانها ، کیفیت نفس آلود مشکل در تکرار واکه ها ،اختلالات نحوی ، کاهش ظرفیت حیاتی ، کاهش فشار هوای داخل دهانی در تول تولید همخوان –واکه ، تغییرات حرکتی در تار آواها ،عدم تقارن و کمانی شدی تار اواها
ویلسون: بیماری متابولیسمی که هسته های قاعده ی را درگیر می کند
علایم :
سفتی زیاد عضلات، تره مور،گفتار دیزآرتریک، دمانس پیش رونده، شروع 5تا 50 سالگی
پارکینسونیسم ثانویه در اثر مصرف دارو هیدرو سفالی ،آنفارکتوس مغز میانی و هسته های قاعده ای
آسیب : اختلال در نورو ترنس میتر استیل کولین علایم مشابه پارکینسون
دیزآرتری پرتحرکی:
1- کره 2– میوکلونوس 3– تیک 4-آتتوز 5– دیس کینزی 6– دیستونی
1- کره : آسیب هسته ی کودیت
علایم گفتاری : بی دقتی در تولید هم خوانها ،صدا های خشن و یکنواخت ، عدم کفایت تشدیدی و تولیدی
کره به دو شکل دیده می شود 1- کره ی سیند هام 2- کره ی هانتینگتون
کره ی سیند هام: حرکات اضافی بیش از حد در صورت ،گردن و تنه دارند
کره ی هانتینگتون :علت ، آسیب گلوبوس پالیدوس داخلی
علایم گفتاری :تغییرات فرکانس پایه
پرش های ناگهانی در فرکانس پایه
توقف های آوایی دور کننده و نزدیک کننده
کاهش دیرش واکه ها
شکلک در آوردن بیرون آوردن و داخل کشیدن زبان
اختلال در درک آهنگ عاطفی گفتار
میوکلونوس:
به سه شکل نرمکامی ، حنجره ای و دیافراگمی رخ می دهد
علایم :انقباضات عضلانی غیر مداوم ،تکانشی و ناگهانی
کامی : ریتمیک ، هایپر نیزالیتی
حنجره ای : اغلب همراه با کامی رخ می دهد و آواسازی را به صورت موقتی دچار گسیختگی می کند .
دیا فراگمی : در طول اوا سازی پیوسته اختلال اندکی در جریان هوا ایجاد می کند
آتتوز
آسیب در جسم مخطط دیده می شود .
علایم گفتاری ک جایگیری نامناسب زبان
دامنه ی وسیع حرکات زبان
انسداد دریچه ی کامی حلقی به صورت متناوب
عقب رفتن لب بالایی
حملات اسپاسمودیک خنده یا گریه
دیس کنزی
زیر مجموعه ای از اختلالات حرکتی کند می باشد .
عضلات دهان ،تنفسی و حلقی حنجره ای را در گیر می کند
علایم گفتاری : انحرافات آواسازی ،تولیدی و نوایی
بالیسم : تنها دیس کنزی است که آسیب در هسته های ساب تالامیک دیده می شود .
دیس تونی :
تغییراتی در پوتامن ، جسم سیاه ، تالاموس .........
تن عضلانی غیر طبیعی عضلانی نیز دیده می شود .
انواع دیستونی : 1- عمومی 2- جزیی 3- موضعی
دیستونی موضعی بر گفتار و صوت اثر می گذارد
1- دیستونی اورولینگوال – مندیبولار :
علایم : حرکات مداوم زبانی ، قفل شدن فک
2- تورتی کوکی اسپاسمودیک : افزایش غیر عادی انقباضات گردن
زیر وبمی عادی وپایین ، زمان واکنش آواسازی کمتر ، حداکثر زمان آواسازی کوتاه
دیس تونی :
3- دیستونی حنجره:
دیستونی پیچشی : حرکات پیچشی و چرخشی تنه و پروگزیمال اندامها و گاهی آنقدر شدید است که بیمار قادر به ایستادن یا قدم زدن به تنهایی نمی باشد
آسیب به پوتامن و هسته های کئودیت باعث اختلال در :
1-تولید جمله 2- درک جمله ناشی از اختلال در نحو 3- استدلال انتزاعی در یک موضوع 4-آسیب در عملکرد های اجرایی
با توجیه عملکرد هسته های قاعده ای جنبه های حرکتی لکنت نیز توجیه می شود
گسیختگی مناطق مغزی وابسته به گفتار در لکنت دوران رشد مشاهده گردید یهنی گسیختگی بین هسته های قاعده ای و کرتکس مشاهده می شود
دیس تونی :
علایم وابسته به گفتار در لکنتی ها توجیهی از دیستونی کانونی در آنها است . هسته های قاعده ای بخشی ازیک سیستم روندی است که در یادگیری زبان و تبدیل واجها به کلمات دخیل است . پردازش سریع واجی نیز با فعالیت پوتامن چپ در ارتباط است .
آسیب یکطرفه به کودیت باعث ناهنجاریهای نحوی و فونولوژیکی می گردد.
دکترجعفر معصومی
دکترای تخصصی گفتاردرمانی از دانشگاه تهران
راههای تماس: