انواع روشهای ارتباطی جایگزین و افزوده:
روشهای ارتباطی جایگزین و افزوده به دو گروه نیازمند به وسیله و روشهای فاقد وسیله تقسیم می گردد (لییود[1]، فولر[2] و آرویدسون[3]، 1997). روشهای نیازمند به وسیله، شیوه هایی هستند که به وسایل اضافی نیاز دارند مانند روشهایی که از تخته های ارتباطی، نقاشی های خطی، عکسها، کتابهای تصویری، فلش کارت، سمبول های بافت محور مانند بریل و تلفن های متنی استفاده می نمایند. با پیشرفت های تکنولوژیک، امروزه تجهیزات دیجیتال نیز به روشهای ارتباط جایگزین و افزوده اضافه شده است (اسچلوسر[4]، 2003).
علایم گرافیکی را می توانیم برای واژه ها و یا عبارات شخصی نیز بکار ببریم. محققان در زمینه ی انتخاب سمبولهای مناسب برای افراد نیازمند به روش ارتباط جایگزین و افزوده، تلاش زیادی را انجام داده اند. نتایج مطالعات نشان داده اند که نماد های عینی و اشیا به راحتی به عنوان وسایل ارتباطی جایگزین و افزوده، در این روش توسط افراد بکار برده می شوند، اما بهترین نوع سمبولها برای این کار مشخص نیست.
روشهای ارتباطی جایگزین و افزوده ی بدون وسیله از ژستها و اشارات دستی استفاده می نمایند. ژستها یا اشاراتی که برای ارتباط بکار می روند می تواند تقلیدی یا خود انگیخته و رسمی یا غیر رسمی باشد. اشارات رسمی تکان دادن سر برای مفهوم بله و یا نه می باشد و اشاره ی غیر رسمی نیز می تواند حرکت چرخشی دست راست به منظور هدف خاصی باشد. برای بیشتر افراد نیازمند به این روش ارتباطی، اشارات دستی آموزش داده می شود. اشارات دستی خود به دو گروه سیستم زبان اشاره ی رسمی (مانند سیستم زبان اشاره ی آمریکایی) و سیستم زبان اشاره ی غیررسمی (با خصوصیات منحصر به فرد برای افراد خاصی طراحی می شود و می تواند شکل تغییر یافته زبان اشاره رسمی نیز باشد) تقسیم می گردد. تحقیقات مزایای احتمالی این دو روش ارتباطی را باهم مقایسه نموده اند برای مثال طرفداران روش ارتباطی جایگزین و افزوده ی بدون وسیله، این روش ارتباطی را همیشه در دسترس عنوان می کنند وتاکید می نمایند که به هیچ وسیله ی دیگری نیاز ندارند. طرفداران روش ارتباطی افزوده و جایگزین همراه با وسیله ی کمکی نیز ادعا می کنند که این روش به وسیله افراد ناآشنا نیز درک می شوند عموما بررسی ها نشان داده اند که از لحاظ کلینیکی تفاوت اندکی از لحاظ یادگیری بین این دو روش وجود دارد. بخاطر این تفاوت اندک، اسچلوسر و سیگافوز پیشنهاد می کنند که برخی مراجعین، یک روش را به روش دیگر ترجیح می دهند که در انتخاب روش، دیدگاه آنها نیز مد نظر قرار گیرد.
دکترجعفر معصومی
دکترای تخصصی گفتاردرمانی از دانشگاه تهران
راههای تماس:
