تقسیم بندی دارلی و همکاران در 1975
مشخصات دیز آرتری نورون های حرکتی فوقانی
دیز آرتری اسپاستیک:
گفتار این بیماران تا حد زیادی غیر قابل درک است :
علایم آن عبارتند از
ضعیف بودن گفتار
گرفتگی صدا
خیشومی بودن شدید تا خفیف گفتار
اختلالات حرکتی – تولیدی
این اختلالات از خفیف تا شدید در نوسان هستند
علت این اختلالات بالا بودن تونوسیته ی عضلات است
در این نوع دیزآرتری تونوس عضلات در اثر حرکت افزایش می یابد و مانع از آن می شود که تحرک آن عضو به صورت سالم انجام پذیرد که این مورد با نوع انقباض چرخ دنده ای متفاوت است
مشخصات دیز آرتری اسپاستیک
دیزآرتری شل
از آسیب به نورون های حرکتی تحتانی که مستقیما عضلات تولیدی را عصب دههی می کنند به وجود می آید.بنابر این با وجود تحریکات سالم از مراکز عصبی به علت صدمه به رشته های عصبی پایانی ،این تحریکات به عضلات آسیب دیده وارد نمی شود.به همین علت در افراد مبتلا به این نوع دیز آرتری عضلات بدون عصب هیپوتوس بوده ضعف شدید داشته و آتروفه هستند .
علایم دیگر عبارتند از :
1-اختلال در بستن V.P.Sو کنترل تنفس
2- اختلال در نزدیک کردن تارهای صوتی به یکدیگر و اختلال در آهنگ صدا و بلندی آن
دیزآرتری کم تحرکی
این اختلال چندان شایع نیست
این اختلال در بیماری ویلسون و فلج پیشرونده ی سوپرا نئوکلر گزارش گردیده است ولی شیوع آن در پارکینسون بیشتر است
در این اختلال ،مشکل عصب شناختی از طریق دارو درمان می گردد .
گفتار درمان به اطرافیان بیمار آموزش لازم را می دهد.
مشخصات دیز آرتری کم جنبشی
دیزآرتری پر تحرکی
اختلالات گفتاری که در اثر فعالیت حرکتی زیاد مانند انواع تیک ،کره دیستونی ، انقباض و انبساط نا منظم عضلانی به وجود می آید دیز آرتری هایپر کنتیک نامیده می شود . در اثر واکنش به دارو های سمی ، اختلالات عصبی شیمیایی و یا اختلالات عصبی به وجود می آید.در برخی از بیماران اختلالات گفتاری زیاد و در برخی دیگر اختلالات گفتاری کم است . در بیمار کره گفتار قابل درک است ولی در لحضه ای که بیمار به حرکات کره ای مبتلا می گردد گفتار نا واضح می گردد. در بیمار دیستونی عدم کنترل حرکت دستگاه گفتار ممکن است به تدریج به تمام گفتار تعمیم یابد و این در اثر اختلال در هماهنگی عصبی – حرکتی است .
دیزآرتری بیش جنبشی کند (دیستونی):
این دیزآرتری دارای مشخصات دیزآرتری آتاکسیک است ودیزآرتری بیش جنبشی کره از طریق بی نظمی هایی در دقت تولید ،کنترل بلندی ، حفظ سرعت دایم و کفایت آواسازی مشخص می گردد(دارلی آرنسون براون،1975)
دیز آرتری بیش جنبشی سریع(کره):یک الگوی بسیار متغیر که در تولید تداخل می کند دوره های از هایپر نیزالیتی ،صوت خشن و نفس آلود ،وتغییرات برنامه ریزی نشده در بلندی (دارلی ، آرنسون و براون 1975)(6)
دکترجعفر معصومی
دکترای تخصصی گفتاردرمانی از دانشگاه تهران
راههای تماس: