تئوری کور ذهنی:
این نظریه بیان می کند که افراد مبتلا به اختلالات طیف اتیسم، در رشد توانایی تئوری ذهن تاخیر دارند. تئوری ذهن یعنی توانایی قراردادن خود به جای فرد دیگر و تصور احساسات و افکار او (بارون کوهن[1]، لسلی[2] و فریث[3]، 1985؛ بارون کوهن وهمکاران، 2005). وقتی که ما ذهن خوانی[4] یا اندیشه پردازی[5] می‌کنیم، نه تنها وضعیت رفتاری دیگران را متوجه می شویم بلکه می توانیم کل وضعیت ذهنی فرد دیگر را متوجه شویم و پیش بینی نماییم که او در مرحله ی بعد چه کاری را انجام خواهد داد. این تئوری کودکان دارای اختلال طیف اتیسم را دارای درجاتی از کور ذهنی می داند. به همین دلیل بیماران اتیسم رفتار انسانهای دیگر را غیر قابل پیش بینی، گیج کننده و حتی ترسناک تصور می کنند. شواهد این مشکلات از آنجا ناشی می شود که افراد مبتلا به اختلالات طیف اتیسم در هر مقطع از رشد خود ناهنجاریهایی را در ظرفیت ذهن خوانی از خود نشان می دهند. در فرد چهارده ماهه ی طبیعی توانایی توجه مشترک[6] را مشاهده می نماییم که به اشاره کردن یا خیره شدن[7] فرد دیگر پاسخ می دهد، در این مرحله فرد نه تنها به صورت و چشم فرد دیگر نگاه می کند بلکه به چیزی که توجه فرد دیگر را جلب نموده است، دقت می کند (اسکافی[8] و برونر[9]، 1975). کودکان مبتلا به طیف اتیسم میزان کمتری از توجه مشترک را از خود نشان می دهند (اسویتن هام[10]، بارون کوهن وچارمن[11]، 1998). در کودک بیست و چهار ماهه ی طبیعی ما می توانیم بازی وانمودی[12] را مشاهده نماییم، در این حالت کودک با به کار بردن مهارتهای ذهن خوانی خود، می‌تواند ذهن افراد دیگر را بفهمد (لسلی، 1987). کودکان مبتلا به اختلالات طیف اتیسم بازی های وانمودی کمتری را از خود نشان می‌دهند(بارون کوهن، 1987). کودک سه ساله می تواند در آزمون دیدن و آگاه شدن موفق شود. یعنی می تواند بفهمد که تنها لمس جعبه، نمی تواند برای آگاهی از درون جعبه کافی باشد، ولی کودکان مبتلا به اختلالات طیف اتیسم در این آزمون تاخیر دارند (پرات[13] و برایانت[14]، 1990؛ بارون کوهن و گود هارت[15]، 1994).[1]- Baro cohen
[2] - Leslie
[3] -Frith
[4] -Mind-read
[5] -Mentalize
[6] - Joint attention
[7] - Gaze
[8] - Scaife,
[9] - Bruner,
[10] - Stiven Ham
[11] - Charman
[12] - Pretend play
[13] - Pratt,
[14] - Bryant,
[15] - Goodhart
دکترجعفر معصومی
دکترای تخصصی گفتاردرمانی از دانشگاه تهران
راههای تماس: