آتروفی زبان به دو شکل دیده می شود :
1- آتروفی یکطرفه : که با مقایسه با طرف دیگر می توانیم به راحتی در مورد آن قضاوت نماییم .
2- آتروفی دو طرفه ی زبان : موجب کوچک و تیز شدن زبان می گردد به طوری که حجم آن برای حفره دهان بسیار کوچک به نظر می رسد .
در اسپاستیسیتی دو طرفه سیستم قشری بصل النخاعی اغلب سرعت ،کشش ، دامنه ی حرکتی و هماهنگی زبان محدود می گردد.
مشکلات حرکتی دهانی در ابتدا شدید هستند اما به مرور برطرف می شوند ( مخصوصا در آسیب های یک طرفه ی نورون های حرکتی فوقانی )
اختلال در هسته های قاعده ای در حرکات زبان کودکان دچار فلجی دیسکینتیک ظاهر می شود در این حالت ابتدا زبان شل می باشد ولی بعد از مدتی حرکات غیر ارادی دیده می شود
جلو آمدگی بیش از حد زبان در کودکان مبتلا به بد عملکردی شدید مغز دیده می شود .این علامت بیشتر در آتتوز دیده می شود ولی در کوادری پلژی اسپاستیک شدید هم دیده می شود این حالت باعث ایجاد فاصله عمودی بین دندانها شده و سبب آبریزش شدید می گردد.
عصب سه قلو (زوج پنجم)
مسول حرکات گاز زدن و جویدن می باشد .که در ارزیابی تغذیه ی اصلاحی به آسانی مشاهده می شود .در ابتدا و دوران نوزادی این حرکات محدود می باشد و صرفا در جهت بالا و پایین می باشد این تکامل ما بین سنین 2 تا 3 سالگی صورت می پذیرد . همچنین در این سنین می باشد که باید مشخص شود که آیا کودک می تواند غذا های سفت را نرم نماید و آیا زبان قادر است به طور ماهرانه ای غذا را بین دندان ها قرار دهد یا خیر ؟
در دوران نوزادی زبان به سمت بالا حرکت می کند و غذا به واسطه ی قرار گرفتن بین زبان و سخت کام له می شود و به سمت پایین حرکت می کند و در برزگسالان این فعالیت تغییر می کند و زبان و دندانها نقش بیشتری را بر عهده می گیرند
بازتاب فکی غیر طبیعی ( گاز زدن غیر طبیعی ) نشاندهنده ی ضایعه ی نورون حرکتی فوقانی در بالای سطح پل مغزی است.
اعصاب زبانی حلقی و واگ
در این روش ارزیابی این دو عصب با هم انجام می گیرد . اعصاب نهم ودهم در مرحله ی نهایی بلع وارد عمل می شوند و باید حلق بینی در این مرحله بسته باشد اعصاب نهم و دهم تحریک عصبی را برای بالا رفتن نرمکام و عمل تنگ کننده های حلق ایجاد می کنند تا بسته شدن کامی – حلقی را تکمیل نمایند
در فلج یکطرفه ی کام خواه از نوع نرون حرکتی تحتانی باشد یا فوقانی می توانیم عملکرد قوس کامی حلقی را مورد بررسی قرار دهیم و از روی این عملکرد قضاوت نماییم در اختلال دو طرفه، کام پایین تر از سطح مورد انتظار قرار می گیرد و در زمان بسته شدن کامی – حلقی نرم کام فلج شده حرکات کندی دارد وقتی نرون حرکتی فوقانی صدمه می بیند و درجه ی آسیب خفیف تا متوسط است بازتاب تهوع بیش از حد فعال می شود در اسیب های شدید ممکن است اصلا بازتاب تهوع را مشاهده نکنیم چون بعد از تحریک به علت شدت درگیری عصبی از فعالیت عضلانی ممانعت می شود .
دکترجعفر معصومی
دکترای تخصصی گفتاردرمانی از دانشگاه تهران
راههای تماس:
